My znamy do tej pory w sumie 20 ewangelii (w całosci lub we fragmentach). Ale z całą pewnością było ich znacznie więcej. Niektórzy “ortodoksi” sobie wręcz kpili, że gnostycy niemal co dzień piszą nową ewangelię. Miał np.ewangelię napisać Walentyn. I pisali też wiele komentarzy do ewangelii, np. Ptolemeusz i Herakleon napisali pierwsze znane komentarze do ew. “według Jana”.
Ewangelie, które pisali, a które zapewne “wydłużały się” z biegiem czasu (tak sądzi się właśnie o “Ewangelii Tomasza”) pisane były zapewne też (tak jak te kanoniczne) przez osoby inne niż te, pod których imionami są znane. No dobrze, i co z tego? Jeśliby na tej podstawie miały byc “nieważne”, to i te 4 kanoniczne musiałyby “wylecieć” z kanonu z prędkościę odrzutowca. Ale nie o to tu chodzi.
Gnostykom raczej chodziło nie o pisanie “historii Jezusa” ile o pobudzenie czytelnika (lub słuchacza) do samodzielnego myślenia. Nie chodzi zapewne w przypadku “Tomasza” o to, że każda “logia” (czyli „powiedzenie”) ma tylko jedno ważne znaczenie, lecz że każdy może starać się odnaleźć w tej “łamigłówce”. Co do tej o tym, że kobieta może stać się mężczyzną (a zdarzyło mi się już przeczytać “ortodoksyjną” opinie o tej logii, bodajże “samego” Bruce Metzgera! – ze to wyraz jakiegoś “męskiego szowinizmu” – ależ się musiałem śmiać!!!). Mam swoje wyjaśnienie (które może być albo dobre, albo złe), że ponieważ w antyku często element męski utożsamiany był z duchem, a żeński z ciałem (co niejednokrotnie – już do czasow egipskich – oznaczano nawet kolorami: niebieskim i czerwonym – stąd też jeszcze dziś dziewczynki ubiera się na różowo, a chłopczyków na niebiesko…), toteż jesli kobieta osiągnie mądrość i wiedzę, to moze stać się “duchem”, czyli czymś “wyższym” niż tylko “ciałem”. Co po prostu oznacza, że jest to już osoba na tyle dojrzała, że jest równa mężczyznom (wtedy mężczyzni mieli pierwszeństwo, kobiety były traktowane – zwłaszcza w pewnych kulturach – jako osoby gorszej kategorii). A “ortodoks” Metzger nie zadał sobie nawet trudu zastanowienia się (albo: zadał, zadał, ale nic dobrego o “heretyckiej” ewangelii rzec nie chciał, bo za nieilnteligentnego to ja go w żadnym wypadku nie mam…).
Mamy bowiem umysł właśnie po to, by się nim posługiwać i pisze o tym św. Paweł (1Kor 2;16) ‘Emeis de noun Christou echomen’ czyli ‘posiadamy umysł Chrystusowy’ (a nie jak błędnie podano w Tysiąclatce ‘znamy zamysł Chrystusowy’). Oto moje “uwagi” do tego wersetu:
To werset tajemnicy wyzwolenia.
Dróg wiele już istnieje w życiu Twem.
Ty możesz znaleźć drogę do Zbawienia:
‘Emeis de noun Christou echomen!’
Śmiało więc z losem weźmij się za bary,
by przekuć w wolę Boga żywot ten,
to kiedyś może poznasz siłą wiary
‘Emeis de noun Christou echomen!’
Sztywniakom prawa odpowiadaj szczerze,
ze sobą Prawdę nieś daleko, hen!
I głoś ja wszędzie, gdzie Cię los zabierze:
‘Emeis de noun Christou echomen!’
…A jeśli Cię do posłuszeństwa kuszą,
lenistwem pragną zmącic umysł ten,
pamiętaj: pierwej Cię przekonać muszą!
‘Emeis de noun Christou echomen!’
Dogmatem Twe myślenie chcą stopować.
Do Ciebie wszak należy wybór ten:
czy słuchać ich i dać się im zwariować?!
‘Emeis de noun Christou echomen!’
Bo dla nas umysł jest od Boga dany,
nie po to wszakże, by popadał ‘w plen’
lecz sekret każdy czynił sobie ZNANY!
‘EMEIS DE NOUN CHRISTOU ECHOMEN!!!’
I to jest też ten najważniejszy prymat ducha nad materią.